مشاهده احادیث تفکیکی هر یک از معصومان علیهم السلام

یکی از قابلیت‌هایی که برای اولین بار در این وب‌گاه عرضه شده است امکان مشاهده روایات یک معصوم خاص و نیز روایات قدسی است که طی سالیانی توسط محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نشان‌گذاری شده است.

به این ترتیب کاربران می‌توانند در صورت نیاز در پژوهش‌های خود، روایات مرتبط با هر معصوم خاص را به تفکیک مشاهده نمایند.

نکته مهم قابل توجه در این رابطه آن است که مقصود از احادیث یک معصوم، صرفا احادیث بیان شده توسط آن معصوم نبوده و کل احادیث مرتبط با معصوم در دامنه انتخاب شده به نمایش در خواهد آمد. به همین دلیل روایتی که در آن یک معصوم در ارتباط با معصوم دیگری مطلبی را بیان داشته‌اند در میان احادیث هر دو معصوم به نمایش در خواهد آمد.

همچنین توجه به این نکته ضروری است که نشان‌گذاری اطلاعات مربوط به این بخش تا کنون برای حدود دو سوم از احادیث پایگاه انجام شده و ادامه این فرآیند برای یک سوم باقیمانده در جریان است. از سوی دیگر فعالیتهایی نیز برای بازبینی موارد سابق و تفکیک روایات صادره از یک معصوم از روایات مرتبط با ایشان در حال انجام است که نتیجه آنها به مرور بر روی پایگاه بارگزاری خواهد شد.

گروه‌بندی احادیث

یکی از موضوعات قابل توجه در پژوهش‌های حدیثی وجود نسخه‌های متعدد حدیث در مصادر مختلف است. حدیث‌پژوهان از سویی نیازمند اطلاع از مجموعه نسخه‌های یک حدیث می‌باشند تا ضمن توجه به تفاوت نسخه‌های مختلف، از اطلاعات پیرامون هر نسخه از قبیل ترجمه، شرح و مانند آن نیز مطلع گردند. از سوی دیگر در پژوهش‌های رایانه‌ای، تعدد نتایج مشابه مانع انجام سریع‌تر امر پژوهش می‌گردد.

گروه‌بندی احادیث این امکان را به کاربران می‌دهد تا در هنگام پژوهش، نسخه‌های هر حدیث را در کنار یکدیگر مشاهده نموده و ضمن بهره‌مندی از مزایای اطلاع از وجود نسخه‌ها، از افزونگی نتایج که ناشی از تکرار احادیث است جلوگیری نمایند.

برای این موضوع کاربر ابتدا محدوده احادیث خود را تعیین می‌نماید که عبارت است از همه احادیث یا مجموعه‌ای از احادیث که بر اساس «جستجو» و اِعمال دامنه‌های سمت راست صفحه از قبیل «معصوم»، «ترجمه» و «قرن» ایجاد شده است. پس از محدود شدن دامنه احادیث، کاربر با زدن کلید گروه‌بندی، نسخه‌های مختلف هر حدیث را گروه‌بندی نموده و به تعبیری فهرست غیرتکراری احادیث را به ترتیب تاریخ تدوین منابع مشاهده می‌کند.

لازم به ذکر است استخراج این نسخه‌ها بر اساس محاسبات لفظی و ماشینی است. بر این اساس ممکن است در برخی موارد دو حدیث مختلف نیز در یک گروه دسته‌بندی شده و یا نسخه‌های مختلف یک حدیث به دلیل حجم بالای تصحیف یا نقل به معنی در یک گروه دسته‌بندی نشده باشند.

همچنین کاربر با استفاده از گزینه‌های ذیل کلید گروه‌بندی، می‌تواند محدوده‌ای را که احادیث همسان را در آن جستجو می‌کند تغییر دهد. به‌عنوان نمونه اگر کاربر در حال مشاهده فهرست احادیث کتاب کافی، از گزینه گروه‌بندی استفاده کند، می‌تواند یکی از سه گزینه زیر را در ذیل گزینه گروه‌بندی انتخاب نماید:

با انتخاب این گزینه، نسخه‌های دیگر هر حدیث از کتاب کافی از مجموعه منابع حدیثی موجود در پایگاه گردآوری شده و در کنار آن حدیث به نمایش در می‌آید.

با انتخاب این گزینه، صرفاً نسخه‌های مختلف احادیثی که در کافی تکرار شده‌اند در کنار یکدیگر قرار گرفته و گروه‌بندی می‌شوند. با مقایسه تعداد احادیث، قبل و بعد از گروه‌بندی می‌توان به تعداد احادیث تکراری در کتاب کافی پی برد.

اگر کاربر در صفحه تنظیمات حدیث، قفسه یا قفسه‌هایی از منابع را ایجاد کرده باشد، در بخش گروه‌بندی این گزینه را مشاهده می‌کند و می‌تواند با انتخاب هر قفسه، دامنه نمایش نسخه‌های حدیث را به منابع موجود در آن قفسه محدود نماید. به‌عنوان نمونه اگر کاربر در قفسه‌ای آثار مرحوم شیخ صدوق را گردآوری نموده باشد، با انتخاب آن، می‌تواند در هنگام مشاهده احادیث کتاب کافی، نسخه‌های موجود از این احادیث در آثار مرحوم شیخ صدوق را نیز مشاهده نماید.

همچنین اگر کاربر صرفاً درصدد مشاهده احادیث مشترک کافی با آثار مرحوم شیخ صدوق باشد، می‌تواند با استفاده از کلید ترتیب نمایش و انتخاب گزینه تعداد احادیث گروه، به مشاهده این احادیث بپردازد.