شناسه حدیث :  ۱۸۰۶۵۶

  |  

نشانی :  تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة  ,  جلد۱۵  ,  صفحه۲۰۶  

عنوان باب :   الجزء الخامس عشر [كتاب الجهاد] أَبْوَابُ جِهَادِ اَلنَّفْسِ وَ مَا يُنَاسِبُهُ 8 - بَابُ وُجُوبِ طَاعَةِ اَلْعَقْلِ وَ مُخَالَفَةِ اَلْجَهْلِ

معصوم :   امام کاظم (علیه السلام)

وَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَشْعَرِيِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ عَنْ هِشَامِ بْنِ اَلْحَكَمِ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو اَلْحَسَنِ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَلَيْهِمَا اَلسَّلاَمُ : يَا هِشَامُ إِنَّ اَللَّهَ بَشَّرَ أَهْلَ اَلْعَقْلِ وَ اَلْفَهْمِ فِي كِتَابِهِ ، فَقَالَ فَبَشِّرْ عِبٰادِ `اَلَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ اَلْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولٰئِكَ اَلَّذِينَ هَدٰاهُمُ اَللّٰهُ وَ أُولٰئِكَ هُمْ أُولُوا اَلْأَلْبٰابِ إِلَى أَنْ قَالَ: يَا هِشَامُ إِنَّ لُقْمَانَ قَالَ لاِبْنِهِ تَوَاضَعْ لِلْحَقِّ تَكُنْ أَعْقَلَ اَلنَّاسِ وَ إِنَّ اَلْكَيِّسَ لَدَى اَلْحَقِّ يَسِيرٌ يَا بُنَيَّ إِنَّ اَلدُّنْيَا بَحْرٌ عَمِيقٌ قَدْ غَرِقَ فِيهَا عَالَمٌ كَثِيرٌ فَلْتَكُنْ سَفِينَتُكَ فِيهَا تَقْوَى اَللَّهِ وَ حَشْوُهَا اَلْإِيمَانَ وَ شِرَاعُهَا اَلتَّوَكُّلَ وَ قَيِّمُهَا اَلْعَقْلَ وَ دَلِيلُهَا اَلْعِلْمَ وَ سُكَّانُهَا اَلصَّبْرَ يَا هِشَامُ إِنَّ لِكُلِّ شَيْءٍ دَلِيلاً وَ دَلِيلَ اَلْعَقْلِ اَلتَّفَكُّرُ وَ دَلِيلَ اَلتَّفَكُّرِ اَلصَّمْتُ وَ لِكُلِّ شَيْءٍ مَطِيَّةً وَ مَطِيَّةَ اَلْعَقْلِ اَلتَّوَاضُعُ وَ كَفَى بِكَ جَهْلاً أَنْ تَرْكَبَ مَا نُهِيتَ عَنْهُ إِلَى أَنْ قَالَ: يَا هِشَامُ إِنَّ لِلَّهِ عَلَى اَلنَّاسِ حُجَّتَيْنِ حُجَّةً ظَاهِرَةً وَ حُجَّةً بَاطِنَةً فَأَمَّا اَلظَّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ وَ اَلْأَنْبِيَاءُ وَ اَلْأَئِمَّةُ ، وَ أَمَّا اَلْبَاطِنَةُ فَالْعُقُولُ إِلَى أَنْ قَالَ: يَا هِشَامُ كَيْفَ يَزْكُو عِنْدَ اَللَّهِ عَمَلُكَ وَ أَنْتَ قَدْ شَغَلْتَ قَلْبَكَ عَنْ أَمْرِ رَبِّكَ وَ أَطَعْتَ هَوَاكَ عَلَى غَلَبَةِ عَقْلِكَ يَا هِشَامُ إِنَّ اَلْعَاقِلَ رَضِيَ بِالدُّونِ مِنَ اَلدُّنْيَا مَعَ اَلْحِكْمَةِ وَ لَمْ يَرْضَ بِالدُّونِ مِنَ اَلْحِكْمَةِ مَعَ اَلدُّنْيَا فَلِذَلِكَ رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ إِنَّ اَلْعُقَلاَءَ تَرَكُوا فُضُولَ اَلدُّنْيَا فَكَيْفَ اَلذُّنُوبَ وَ تَرْكُ اَلدُّنْيَا مِنَ اَلْفَضْلِ وَ تَرْكُ اَلذُّنُوبِ مِنَ اَلْفَرْضِ يَا هِشَامُ إِنَّ اَلْعَاقِلَ نَظَرَ إِلَى اَلدُّنْيَا وَ إِلَى أَهْلِهَا فَعَلِمَ أَنَّهَا لاَ تُنَالُ إِلاَّ بِالْمَشَقَّةِ وَ نَظَرَ إِلَى اَلْآخِرَةِ فَعَلِمَ أَنَّهَا لاَ تُنَالُ إِلاَّ بِالْمَشَقَّةِ فَطَلَبَ بِالْمَشَقَّةِ أَبْقَاهُمَا اَلْحَدِيثَ .
زبان ترجمه:

وسائل الشیعة (جهاد النفس) / ترجمه افراسیابی ;  ج ۱  ص ۶۱

6-هشام بن حكم گويد:حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام به من فرمود:اى هشام!خداوند اهل عقل و فهم را در كتاب خود بشارت داده و فرموده است:«پس بشارت ده آن بندگانم را كه گفتار را شنيده و بهترينش را پيروى مى‌كنند،آنان كسانيند كه خدا هدايتشان كرده و هم ايشانند صاحبان خرد(سوره زمر/18)»تا اينكه فرمود:اى هشام! لقمان به فرزندش گفت:در مقابل حق فرمان ببر و تواضع كن تا عاقلترين مردم باشى، همانا شخص زيرك در پيشگاه حق خود را ناچيز مى‌انگارد،تا اينكه فرمود:اى هشام!لقمان به فرزندش گفت:اى فرزندم!همانا دنيا اقيانوس ژرفى است كه در آن مردمان بسيارى غرق شده‌اند،پس بايد كشتى تو در آن تقواى خدا باشد و آكنده‌اش ايمان و بادبانش توكل و ناخدايش تفكر و راهبرش علم و لنگرش(يا سرنشينانش)شكيبائى باشد. اى هشام!براى هر چيز راهنمائى است و راهنماى عقل تفكر است،و راهنماى تفكر لب فرو بستن است،و براى هر چيز مركبى است و مركب عقل تواضع است و در نادانى تو همين بس كه آنچه را نهى‌شده‌اى مرتكبش شوى،تا اينكه فرمود:اى هشام،همانا خداوند را بر مردم دو حجت وجود دارد يكى حجت ظاهرى و ديگرى حجت باطنى:اما حجت ظاهرى عبارت از رسولان و پيامبران و امامان است،و اما حجت باطنى عبارت از عقلها است،تا اينكه فرمود:اى هشام!چگونه عمل تو نزد خداوند پاكيزه تواند بود در حالى كه قلب خود را مشغول غير امر الهى كرده باشى و هواى خود را در غلبه بر عقلت اطاعت بنمائى‌؟ اى هشام!شخص خردمند با داشتن حكمت به اندك دنيا راضى مى‌شود و به اندك حكمت اگر چه از متاع دنيا دارا باشد راضى نمى‌گردد و لذا تجارتشان سود بخش است.عاقلان زيادى دنيا را(از حلالها)ترك مى‌كنند چه رسد به ترك گناهان،كه ترك دنيا فضيلت و ترك گناهان فريضه است،اى هشام!خردمند چون به دنيا و اهل آن نظر كند مى‌داند كه بدون مشقت نمى‌توان به آن رسيد پس مشقت را براى آنچه جاودانه است تحمل مى‌كند.

divider